Köpeklerde Ayrılık Anksiyetesi ve Çözüm Yolları

Evcil hayvan sahipleri olarak, köpeklerimizin yaşamlarındaki önemli bir konu üzerine odaklanmak, onların mutluluğunu ve sağlığını artırmak için kritik bir adımdır. Bu yazıda, köpeklerde sıkça karşılaşılan ve genellikle göz ardı edilen bir konuya odaklanacağız: ayrılık anksiyetesi. Köpeklerde bu durumu anlamak ve yönetmek, hem evcil dostlarımızın hem de biz sahiplerin yaşam kalitesini artırabilir.

Köpeklerde Ayrılık Anksiyetesi ve Çözüm Yolları

Evdeyken:

• Yeterli ve uygun egzersiz ve oyun fırsatları sağlayın.

• Bağlanmaya yönelik, dikkat çekmeye çalışan davranışları pekiştirmeyin.

• Eğer köpek aşırı derecede bağlıysa (sizi evin içinde takip ediyor, sık sık fiziksel temas kuruyorsa), fiziksel temas olmadan sakin ve itaatkar davranışlar için düşük tempolu övgüler verin.

• "Yer eğitimi" uygulayın; köpeği rahat bir dinlenme alanında otur-bekle pozisyonunda kalarak (eğitim başarılı olduğunda) zamanla sizden uzaklaşmasına karşılık ödüllendirin.

• Köpeği ilgili ayrılma işaretlerine karşı duyarsızlaştırın: Anahtarları, çantayı veya evrak çantasını günlük olarak alın, ayrılmadan önce bu işaretlere tepki vermemeye çalışın.

• Eğer köpek ayrılırken saldırgan davranıyorsa, ayrılma bölgesinde oturma-kalma egzersizleri yapın ve küçük yiyecek ödülleri kullanın. Köpeği sakin bir şekilde oturduğu için ödüllendirin, uzaklaşırken, kapıya yaklaşırken, kilidi çevirirken ve benzer durumlarda pozitif olun ve yavaşça ilerleyin.

Ayrılmaya hazırlanırken:

• Ayrılmadan 30 dakika önce ev ortamını düzenleyin (örneğin, radyo, ışıklar); ayrılma tetikleyici olabilecek son dakika değişikliklerinden kaçının.

• Ayrılmadan önce 30 dakika boyunca köpek ile etkileşimde bulunmayın.

• Köpeği rahat, sıcak ve güvenli bir alanda bırakın veya köpek bakımevine bırakın.

• Ayrılma anında "zenginleştirme" sağlayın (örneğin, özel çiğneme oyuncağı, yiyecek dolu oyuncak, rahatlık nesnesi).

• Ayrılırken sakin olun.

• Eğer köpek ayrılırken saldırgan davranıyorsa, ayrılma bölgesinde gerçekten ayrılmadan önce oturma-kalma egzersizlerini kısaca gözden geçirin.

Dönüşte:

• Köpeği azarlamayın veya cezalandırmayın.

• Varışınızda sakin olun.

• Köpek dört ayak üzerinde durana kadar karşılama davranışını görmezden gelin, ardından mütevazı bir şekilde köpeği selamlayın.

Bu basit adımlarla, köpeklerde ayrılık anksiyetesini azaltabilir ve onların daha mutlu ve dengeli bir yaşam sürmelerine yardımcı olabiliriz. Unutmayın, sabır ve tutarlılık bu süreçte önemli anahtar kelimelerdir.

Küçük Köpeklerin Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Köpekler, insanlarla yakın ilişkiler kurabilen ve eğitilebilen sosyal hayvanlardır. Ancak, köpeklerin de diğer hayvanlar gibi, davranış sorunları geliştirebildikleri bilinmektedir. Bu sorunlardan bazıları, küçük köpeklerde daha yaygın olarak görülür. Her köpek 18 aylık olana kadar küçük bir çocuktur. Küçük köpeklerin eğitiminde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır:

• Ölçülü bir eğitim programı uygulayın. Küçük köpekler, henüz kendilerini ve çevrelerini tanıma aşamasındadırlar. Bu nedenle, çok fazla komut ve sirk numarası öğretmek, onları strese sokabilir ve kafalarını karıştırabilir. Öncelikli olarak ev ve aile adabını öğretmeye odaklanın. Aileniz uyumlu bir birey olmayı öğrendikten sonra, köpeğinizin ilgisini çekecek ve onu eğlendirecek daha karmaşık komutlar öğretebilirsiniz.

• Eğitim seanslarını kısa ve eğlenceli tutun. Köpekler, dikkat süreleri kısa olan hayvanlardır. Bu nedenle, eğitim seanslarını 10-15 dakika ile sınırlayın. Seansları eğlenceli hale getirmek için eğlenmeyi unutmayın.

• Köpeğinizi sabırlı ve tutarlı bir şekilde eğitin. Köpeğinizi çok fazla zorlamak veya ona kızmak, onun eğitiminden soğumasına neden olabilir. Yapmasını istediğiniz davranışlarla karşılaştığınızda doğru davranış için onu övün veya taktir edin.

• Eğitim seansının bittiğini köpeğinizin anlamasını sağlayın. Köpeklerin zaman kavramı, insanlardan farklıdır. Günlük koşturmanın ya da iş stresinin ne demek olduğunu bilmezler. Bu nedenle, eğitim seansının neden bittiğini anlayamadıklarında, hala eğitimde ya da oyunda oldukları fikrine takılıp kalabilirler.

• 
  

Bu noktalara dikkat ederek, küçük köpeğinizi sağlıklı ve mutlu bir şekilde eğitebilirsiniz.

Ek Bilgiler

• Küçük köpeklerin eğitimi, büyük köpeklerin eğitiminden farklıdır. Küçük köpeklerin dikkat süreleri daha kısadır ve daha fazla enerjiye sahiptirler. Bu nedenle, eğitim seanslarını daha kısa ve daha sık tutmanız gerekir.

• Küçük köpeklerin eğitimi, sabır ve tutarlılık gerektirir. Köpeğinizi çok fazla zorlamak veya ona kızmak, onun eğitiminden soğumasına neden olabilir.

• Küçük köpeklerin eğitimi, eğlenceli olmalıdır. Köpeğinizi ödüllendirerek, eğitimin daha eğlenceli ve etkili olmasını sağlayabilirsiniz.

Sirk Numaralarından Bir Süre Uzak Durun Küçük köpekler, henüz kendilerini ve çevrelerini tanıma aşamasındadırlar. Bu nedenle, çok fazla komut ve sirk numarası öğretmek, onları strese sokabilir ve kafalarını karıştırabilir. Eğer küçük bir köpeğiniz varsa, sirk numaralarından bir süre uzak durmanız tavsiye edilir. Bunun yerine, öncelikle temel komutları öğretmeye odaklanın. Temel komutları öğrendikten sonra, köpeğinizin ilgisini çekecek ve onu eğlendirecek daha karmaşık komutlar öğretebilirsiniz. Sirk numaralarından uzak durmanın bazı faydaları şunlardır:

• Köpeğinizin stres ve kaygı seviyelerini azaltmaya yardımcı olur.

• Köpeğinizin dikkat süresini ve konsantrasyonunu geliştirmeye yardımcı olur.

• Köpeğinizle olan ilişkinizi güçlendirmeye yardımcı olur.

Eğer köpeğinizi sirk numaraları öğretmek istiyorsanız, bunu yavaş yavaş ve dikkatlice yapın. Köpeğinizin yeteneklerini ve ilgi alanlarını göz önünde bulundurun. Köpeğiniz bir komutu yerine getirmeye zorlanıyorsa, onu zorlamayın. İşte sirk numaralarından uzak dururken yapabileceğiniz bazı aktiviteler:

• Temel komutları öğretin.

• Oyun oynayın.

• Yürüyüş yapın.

• Piknik yapın.

Bu aktiviteler, köpeğinizin mutlu ve sağlıklı bir şekilde gelişmesine yardımcı olacaktır.

Mehmet Cihat Keleş / Kasım 2023

Köpeğinizin ayarlarıyla oynatmayın!

"Sormaz ki bilsin sorsa bilirdi,

bilmez ki sorsun bilse sorardı."

Sadi

2021 yılı itibarıyla, Uluslararası Köpek Irkları Federasyonu (FCI) tarafından resmi olarak tanınan 360'dan fazla köpek cinsi bulunmaktadır. Ortalamayı alırsak bu köpekler yaklaşık 15 yıl sizin hayatınıza eşlik edecek, mutlu anılarınıza katkıda bulunacak, belki de eşsiz bir ömür yaşayarak, size minnettar olarak bu dünyadan göçüp gidecekler.

Siz bu muhteşem deneyime tanıklık ederken, her bir dakikasından ayrı bir keyif alacak; belki de ailenizi şekillendirirken çocuğunuza başka hiçbir hayat ile edinemeyeceği duygusal deneyimleri hediye edeceksiniz.

Tüm bunları hayal ederken yaklaşık 200 bin yıldır insan ile birlikte yaşayan köpeklerin doğuştan gelen duygusal iletişim yeteneklerini görmezden gelerek, akademiye yazdırırsanız, alacağınız şey dikdörtgen kafalı sığ bir köpek olur. İletişim yeteneği kısır, ilkel olarak gıdaya bağımlı hale getirilmiş, üretken ve akıllı olması gereken yerde ezberlenmiş tepkisel davranışlar gösteren, koşullu davranan, bir nevi zeka geriliğine sahip bir canlı ile aynı ortamı paylaşırsınız.

Halbuki, gelişmiş iletişim yeteneklerine sahip insanın, köpeğini dengi bir iletişim yeteneğine ulaştırması gerekir. Neden sonuç ilişkisi kurabilen, problem çözme yeteneği güçlü bir köpek ile bir hayat boyu doğru ve mantıklı bir şekilde iletişim kurulabilir. Ancak çoğu köpek sahibi bunu yapmak yerine, köpeklerine kısa piyesler ezberletir. Bir nevi misafirlerin önünde gösteri sergilemek üzere yetiştirilen ve birebir hiçbir iletişim kabiliyeti ile donatılmamış köpekleri ile bir süre sonra iletişim sorunları yaşamaya başlarlar.

Köpekler, size itaat etmek ve emirlerinizi yerine getirmek için evrimleşmemiştir. Çoğu kaynak size böyle olduğunu söylese de, bilim bize artık şunu söylüyor: biz ilkelken, köpekler vardı. Yüzbinlerce yıl boyunca bizimle birlikte yetişti, bizi, insanı tanıdı. Göz teması ile konuşabileceğiniz, tek hayvan haline geldi. Eşsiz koku duyusu ile donatıldı. Muhteşem ses analizi kabiliyetine sahip oldu. Sadece izleyerek problem çözme yeteneğini edindi.

Köpeğinizi sadece ev içi iletişimini destekleyen “otur, kalk, bekle, hayır…” gibi 4-5 kelime öğrenmesi için akademiye gönderiyorsunuz. Ezberlettiğiniz bir avuç kelime ile onunla sığ bir iletişim kuruyorsunuz. Kurduğunuz sınırlı iletişim içerisinde onun zekasını hafife alıyor ve bir süre sonra yetersiz görmeye başlıyorsunuz. Ancak bu gördüğünüz sadece kendi sığlığınız.

İngiltere'deki Sussex Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmaya göre, bazı sınır çobanı (border collie) köpeklerinin 1.000'den fazla kelimeyi anladığı ve bu kelimeleri nesnelerle ilişkilendirebildiği bulunmuştur. Border Collie’lerin sadece şovlarda ve anketlerde öne çıktığı için zeki ilan edildiğini düşünerek bunu ortalamaya vurduğumuzda köpeğinizin iletişim kabiliyetinin yüzde 1’inden bile azını kullandığınızı kabul etmeniz gerekir. Bu denli zayıf bir iletişimle nasıl bir ilişkiniz olacağını tahmin ediyorsunuz?

Yüzbinlerce yılın getirdiği genetik seçilim ve birikimi, belki de 500.000 yıldır süren öğrenme serüvenini yanlış bir öğretmen ile heba etmeyin. Köpeğinizi sadece gerekiyorsa eğitime gönderin ya da eğitimleri sadece sizin ve köpeğinizin ihtiyacınıza göre belirleyin.

Aşırı korku ve endişe sebebi ile korku kaynaklı saldırganlık davranışı sergileyen bir köpeğe “otur, kalk, takip…” gibi saçmalıklar öğretmeye çalışmayın.

Aşırı ilgi ve uyarıcı sebebi ile hiperaktivite sorunu yaşayan köpeğinize “HAYIR, HAYIR!” diye çıkışarak dayılanmayın.

Ayrıca şunu da eklememe izin verin. Köpek eğitmenlerinin size dayattıklarını kabul etmeyin. Hiçbir köpek sizin liderliğinizi kabul etmek zorunda değil. Köpeklerin bir lidere ihtiyaç duyduğu yalanını bir an önce kafanızdan atın. Hiçbirimiz bir lidere ihtiyaç duymadık, hele ki otoriter bir alfa lidere. Köpeklerin böyle bir konuya tahammülle yaklaşacağını düşünüyorsanız, tam bir ortadoğulu kafasına sahip olmalısınız.

Köpekler anlaşabildiği ölçüde rahat, rahat olduğu ölçüde uyumludur. Uyumlu olduğu sürece de rahat bir hayat sürdürür. Hepimiz gibi. Bu yüzden köpeklerin ihtiyacı olan ilk eğitim, aileye, topluma ve çevreye uyumlu bir birey olmayı öğrenme eğitimi olmalıdır.

"Samimi olmayı vadedebilirim; tarafsız olmayı asla."

Geothe

Daha önce de dediğim gibi, ben onların tarafındayım.

Sevgiler,

Mehmet Cihat Keleş